Het begrip ‘taruf’ verdient uitleg. Je kan er uitgebreide exposés over vinden op het www; dit is mijn verklaring. Taruf is een stelsel van complexe Iraanse beleefdheidsregels. In dorps West-Vlaanderen en vast ook elders bij ons, als je te gast bent voor een etentje bijvoorbeeld bij je nieuwe schoonouders, kom je soms in een situatie terecht waarbij je, net klaar met eten, aangepord wordt om nog eens op te scheppen. Je hebt écht genoeg en het was écht lekker. Of niet, maar dat doet er weinig toe, de geplogenheden vergen een zekere tolerantie. Je bedankt de gastheer of -vrouw uitgebreid maar die gelooft niet dat je het écht lekker vond als je niet nog eens opschept. ‘Neem nog een schepje, er is meer dan genoeg!’ – ‘Het was echt overheerlijk, zo’n lekkere saus heb ik nog nooit gegeten, maar ik ben echt voldaan.’ – ‘Allez neem nog een schepje, je staat er zo mager op!’ – ‘Graag maar ik ben echt voldaan.’ – ‘Je vond het misschien te zout of zo? Allez kom, er kan toch nog iets bij anders eten we voor de rest van de week hetzelfde.’ – ‘Nee dank u, echt!’ – ‘Allez, neem nog!’ Je weegt af in hoeverre je iemand kan overtuigen van zijn kookkunsten zonder je te overeten en weet dat je de nieuwe schoonouders best te vriend kan houden. Je geeft toe en eet je te rond. En in de plaats van dat ene schepje dat je zelf in gedachten had, komt er een enorm bord aan dat je braaf en langzaam naar binnen werkt. Waarna dezelfde scène zich herhaalt bij het dessert, de pralines en de pousse-café. Je nieuwe schoonouders knikken goedkeurend; jij denkt aan de kilo die er weer afgesport moet worden en wriemelt ongemerkt je riem op de vreethaak.

Zo werkt ‘taruf’, een subtiel spel waarbij minimaal drie gemotiveerde aanbiedingen en evenveel uiterst beleefde weigeringen moeten worden uitgewisseld, waarna een van beide, uiteindelijk en mits barokke frasen, toegeeft. In Iran gaat het soms zo ver dat mensen eraan toevoegen ‘This is not taruf!’ terwijl het wel degelijk taruf is. Dat reizigers én Iraniërs zich er toch vaak aan laten vangen, en te snel of te laat toegeven, ligt voor de hand.

Het inschatten van taruf vergt oefening en inzicht. Als je in een restaurant bij het vragen naar de rekening met brede glimlach te horen krijgt ‘You are my guest!’ dan is het taruf. Je dringt twee keer aan en krijgt vervolgens een bedrag te horen dat mogelijks twee keer zoveel is dan wat je had verwacht, al kan ik de keren dat we erop gelegd zijn op één hand tellen. Iraniërs beschouwen toeristen gelukkig nog niet als wandelende banken. Als je de twee nieuwe handtassen —speciaal voor het aanstaande huwelijk gekocht en aartslelijk maar je zei net hoe prachtig je ze wel vond— aangeboden krijgt die een verliefd koppeltje je wil schenken, dan is het taruf en dien je alle redelijke argumenten uit de kast te halen om die in elk geval niet aan te nemen. ‘On our motorbikes the luggage is so limited we can not even take an extra book. I’m so sorry for we would have been extremely honoured with such a beautiful present.’
Geen van beide voorvallen is verzonnen. Als Iraniërs je benzine willen betalen, dan is het waarschijnlijk taruf maar omdat benzine spotgoedkoop is (0,4 €/l) kan het ook echt gemeend zijn. Dan oordeel je op basis van uiterlijk: is deze rijk of niet? Of je beslist gewoon zelf te betalen op breedvoerig-afwijzende wijze gelardeerd met enkele complimenten, over het land bijvoorbeeld.

>> Het vervolg, deel 3 : Panj ۵ is de mooiste

<< Terug naar deel 1 : Sierlijke krullen in Google Translate